Mùa đông là thời điểm thuận lợi phát triển các loại vi-rút đường hô hấp như vi-rút gây cảm lạnh và cúm. Tuy nhiên đã bao giờ bạn thắc mắc tại sao chúng ta lại dễ bị cảm lạnh hơn khi thời tiết lạnh? Đó là do về mùa đông chúng ta có xu hướng dành nhiều thời gian ở trong nhà - trong trường học, văn phòng – các không gian kín có mức độ thông gió thấp và tiếp xúc gần. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng nhiệt độ xung quanh chúng ta thực sự làm thay đổi phản ứng miễn dịch và tăng nguy cơ mắc bệnh. Như bạn có thể biết, hệ thống miễn dịch là lớp phòng thủ chính chống lại những kẻ tấn công. Hệ thống miễn dịch của cơ thể khá phức tạp – nó được tạo thành từ nhiều cơ quan, tế bào và protein khác nhau phối hợp với nhau để chống lại vi trùng.
Mũi là cơ quan đầu tiên
Mũi là một trong những cửa ngõ đầu tiên giữa môi trường bên ngoài và cơ thể bên trong. Do đó, đường hô hấp trên (mũi, miệng và cổ họng) thường là bộ phận đầu tiên của cơ thể tiếp xúc với vi trùng với lý do hít phải những giọt nhỏ có chứa vi rút và vi khuẩn do từ việc ho và hắt hơi của những người bị nhiễm bệnh xung quanh.
Với vai trò là người gác cổng, mũi cũng là tuyến phòng thủ đầu tiên của chúng ta chống lại vi trùng; bên trong mũi (lông, chất nhầy, …) đóng vai trò như một rào cản vật lý để ngăn vi trùng xâm nhập vào cơ thể. Các tế bào trong mũi cũng đóng vai trò là chất dẫn truyền các phản ứng miễn dịch của cơ thể. Mũi thực sự có “cảm biến” sinh học phát hiện khi chúng ta tiếp xúc với vi-rút và tăng cường các tế bào trong hệ thống miễn dịch để tấn công.
Góc nhìn sinh học
Khi tiếp xúc với vi-rút và hệ thống miễn dịch của chúng ta được kích hoạt, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng các “túi” sinh học trong mũi sẽ di chuyển đến khu vực tìm thấy vi-rút như một phản ứng kháng vi-rút khẩn cấp. Những túi này – được gọi là túi ngoại bào, hay “EVs” – có các kích cỡ khác nhau và chứa các chất bên trong khác nhau. EV hoạt động theo hai cách quan trọng để bảo vệ chúng ta khỏi vi trùng:
1. Bản thân EVs có thể trực tiếp gắn vào vi-rút và ngăn không cho vi-rút lây nhiễm vào tế bào của chúng ta.
2. Một số EV mang vật liệu kháng vi-rút trong túi của chúng -- được gọi là microRNA hoặc miRNA -- khi được giải phóng khỏi EV sẽ nhắm mục tiêu vào vi-rút, vô hiệu hóa vi-rút.
Thông qua hai hành động này, sẽ giúp bảo vệ chúng ta khỏi bị nhiễm trùng.
Tác động của mùa đông
Vì vậy, làm thế nào khi thời tiết lạnh? Điều gì xảy ra khi các tế bào trong mũi bị lạnh và điều này làm tăng nguy cơ nhiễm trùng như thế nào? Bản thân mũi rất nhạy cảm với những thay đổi về nhiệt độ. Không khí lạnh, khô có thể gây kích ứng niêm mạc bên trong mũi của bạn và kết quả là tuyến mũi của bạn tiết ra nhiều chất nhầy hơn để làm ẩm. Đây chính là nguyên nhân khiến nước mũi của bạn chảy nước khi trời lạnh. Các protein cảm nhận lạnh khác trên tế bào mũi của bạn - được gọi là "protein thụ thể thoáng qua" hoặc "TRPs" - được kích hoạt bởi cảm lạnh và có thể gây ra các cảm giác khác như nóng rát, ngứa mà ai đó đềuđã từng trải qua trong thời tiết lạnh.
Nghiên cứu
Tuần trước, các phương tiện truyền thông đại chúng như Forbes, CNN và New York Post đã đưa tin về một nghiên cứu mới được công bố của các nhà khoa học tại Harvard và Trường Y khoa Tây Bắc Hoa Kỳ đã chỉ ra về mối liên hệ giữa thời tiết lạnh và nhiễm trùng , cùng vai trò của mũi. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng không khí lạnh thực sự ngăn cản các “túi” (hay còn gọi là “EVs”) phát huy tác dụng kỳ diệu của chúng để bảo vệ chúng ta khỏi bị nhiễm trùng! Khi các nhà khoa học giảm nhiệt độ của các tế bào mà họ đang phát triển trong phòng thí nghiệm hoặc để con người tiếp xúc với nhiệt độ thấp hơn, họ phát hiện ra rằng EV không "bầy đàn" như bình thường đến vị trí lây nhiễm và những tế bào ở đó không hoạt động bình thường. Một miRNA đặc biệt gọi là miR-17 đã bị thiếu trong hỗn hợp, điều này rất quan trọng đối với việc vô hiệu hóa vi-rút gây cảm lạnh thông thường.
Vì vậy, khoa học chỉ ra rằng các tế bào và “túi” trong mũi không hoạt động tốt ở nhiệt độ lạnh để chống lại vi trùng. Nguy cơ nhiễm vi-rút gây cảm lạnh, cúm, COVID và các bệnh về đường hô hấp khác cao hơn trong những tháng mùa đông.
Bạn có thể làm gì để cơ thể luôn khỏe mạnh
1. Che miệng khi ho/hắt hơi,
2. Rửa hoặc sát trùng tay thường xuyên
3. Khử trùng các bề mặt cứng có thể bị nhiễm vi trùng
4. Ở nhà nếu bạn cảm thấy ốm
09/12/2022 bởi TS. Dawn Yeomans - Cố vấn cấp cao về Khoa học vệ sinh & Quan hệ đối tác tập đoàn GOJO Industries
Bình luận
Để lại bình luận